Hoelang gaan kogellagers mee?
Bij een juiste installatie en het correcte gebruik gaat een kogellager zeer lang mee. Voor de planning en budgettering kan het echter handig zijn om te weten hoelang een kogellager meegaat. We vertellen je graag meer over de levensduur van een kogellager en hoe je zo lang mogelijk gebruik kunt maken van het onderdeel.
Hoe bereken je hoelang een kogellager meegaat?
In de automotive-industrie wordt de stelregel gehanteerd dat een kogellager 135 duizend tot 160 duizend kilometer meegaat. Er zijn echter verschillende factoren die de levensduur van een lager sterk kunnen beïnvloeden. Voor een duidelijker beeld hoelang een daadwerkelijk meegaat kun je beter de richtlijnen uit de ISO 281:2007-norm hanteren. Dit is de norm die de berekeningen voor de dynamische belastbaarheid van verschillende standaardiseert. Volgens de basisformule in die ISO-norm is de verwachte levensduur in miljoenen rotaties (L10) gelijk aan de derde macht van de dynamische belasting (C) gedeeld door de equivalente belasting (P).
Houd er rekening mee dat deze formule alleen van toepassing is op kogellagers. Bij wordt bijvoorbeeld de macht 10/3 gebruikt in plaats van de derde macht. Verder is het mogelijk om de berekening te corrigeren op basis van factoren als het onderhoud, de temperatuur waaraan de lagers worden blootgesteld en materiaalmoeheid. Verder klinkt de verwachte levensduur wellicht wat vaag, maar rond de 90 procent van alle kogellagers van goede kwaliteit zal die verwachting behalen. Als je kiest voor kogellagers van betrouwbare merken, zoals , of , kun je dus op die levensduur rekenen.
Welke factoren verkorten de levensduur van een kogellager?
Er zijn verschillende factoren die de levensduur van een lager kunnen verkorten. De meest voorkomende daarvan is onvoldoende of onjuiste smering. Kogellagers die aan beide kanten een afdichtingsring hebben (2RS kogellagers of 2Z kogellagers) worden over het algemeen met een levenslange hoeveelheid smeer geleverd. Ieder ander type kogellager moet je regelmatig bijsmeren. Doe je dat niet genoeg of met het verkeerde smeermiddel, dan zal het kogellager slijten voordat het zijn verwachte levensduur behaald heeft. Smeren kan lastig zijn omdat lagers vaak wat moeilijk toegankelijk zijn. Op “ ” leggen we uit hoe je het beste kunt smeren.
Materiaalmoeheid is een andere veel voorkomende oorzaak van vervroegde slijtage aan een kogellager. Ruim een derde van alle voortijdige lageruitval wordt hierdoor veroorzaakt. Dit kan samenhangen met onvoldoende of onjuist onderhoud, maar het kan ook het gevolg zijn van onjuist gebruik van het lager. Als de te zwaar belast worden, is het onvermijdelijk dat ze sneller zullen slijten dan gebruikelijk. Het voorkomen van materiaalmoeheid begint dus al bij de keuze voor het juiste lager. Zorg ervoor dat de kogellagers die je monteert geschikt zijn voor de krachten die ze moeten verwerken en voor de rotatiesnelheden waar ze mee te maken krijgen.
Een zesde van alle lagers die voortijdig slijten doet dat omdat ze onjuist gemonteerd zijn. Dit kan met ieder onderdeel van de montage te maken hebben. Het lager kan bijvoorbeeld scheef op de as zitten of de passing is niet correct. Dat kan dan weer komen doordat bij de montage de verkeerde gereedschappen gebruikt worden. Op “ ” leggen we uit hoe je een kogellager moet monteren en welke gereedschappen je daar het beste bij kunt gebruiken.
Tips voor een zo lang mogelijke levensduur van een kogellager
Zoals gezegd is het juiste kogellager kiezen in de meeste gevallen de beste manier om te voorkomen dat de kogellagers in jouw constructie versneld slijten. Daarbij houd je niet alleen rekening met het formaat van de as, de maximale rotatiesnelheid en hoe zwaar het lager belast wordt, maar zeker ook met de omgeving. Hoge temperaturen vragen om lagers met meer speling dan gemiddeld, zoals C4 kogellagers en C5 kogellagers. Verder is in veel omgevingen een kogellager met een of twee afdichtingen nodig om te voorkomen dat de kogels slijten door vuil.
Versnelde slijtage door verkeerde montage of uitlijnfouten zijn te voorkomen door het lager in eerste instantie correct te monteren. Er zijn gereedschappen beschikbaar om ervoor te zorgen dat het lager perfect uitgelijnd wordt voordat de onderdelen waar het aan gemonteerd wordt in bedrijf genomen worden. Zo voorkom je beschadigingen aan de kogellagers of de onderdelen. Als een perfecte uitlijning door bijvoorbeeld scheefstellingen of asdoorbuigingen niet mogelijk is, zou een met twee rijen kogels een goede oplossing kunnen zijn. Deze lagers kunnen uitlijnfouten tot 3° compenseren.
Daarnaast is het vooral een kwestie van de kogellagers en de onderdelen waarop ze gemonteerd zijn goed in de gaten houden. Je kunt vaak merken dat een kogellager kapot is doordat de rotaties stroever gaan of doordat de onderdelen meer geluid gaan maken. Lekkend smeervet en te hoge temperaturen kun je van buitenaf wat minder goed waarnemen, maar er zijn manieren om dit te monitoren. Merk je dit soort symptomen op? Vervang de kogellagers dan meteen om verdere schade aan de lagers en de onderdelen te voorkomen.