Een goed kogellager gaat heel lang mee. Maar zelfs de beste kogellagers kunnen kapot gaan en moeten dan vervangen worden. Maar hoe weet je of een kogellager kapot is? We nemen de meest voorkomende tekenen van een defect lager met je door.

Overmatige trillingen

Trillingen behoren tot de meest gangbare tekenen van een kapot kogellager . Dat komt onder meer doordat er zoveel verschillende oorzaken voor kunnen zijn. Omdat lagers wrijvingsverlagend werken, zou het aantal trillingen minimaal moeten zijn. Een kogellager en de onderdelen waaraan het bevestigd is, zou vloeiend moeten bewegen. Het kan echter voorkomen dat er beweging in de kogels komt als de binnenzijden van de ringen beschadigd raken. Als je in de loop der tijd merkt dat de trillingen toenemen, is het naar alle waarschijnlijkheid tijd om het defecte kogellager in de constructie te vervangen.

Overmatige trillingen kunnen ook veroorzaakt worden door een verkeerde montage van het kogellager . Zorg er dus voor dat het lager goed geïnstalleerd en uitgelijnd wordt. Controleer daarna regelmatig met een trillingsmeter of het aantal trillingen niet toeneemt. Als je een blijvende toename vaststelt, wordt het tijd om het oude kogellager te verwijderen en een nieuwe te monteren.

Lawaai of ongebruikelijke geluiden

Lawaai en geluiden die je normaal niet hoort zijn de tekenen van een defect kogellager die misschien wel het gemakkelijkst waar te nemen zijn. Als het apparaat of de machine waarin het lager gemonteerd is piept, bromt of sputtert, is er iets mis met het kogellager. Dat hoeft echter niet per se te betekenen dat het lager kapot is. Het kan namelijk ook zo zijn dat die geluiden ontstaan doordat het kogellager onvoldoende gesmeerd of verkeerd uitgelijnd is.

Als je andere geluiden hoort dan de geluiden die het apparaat of de machine normaal gesproken maakt, is dat meestal wel een duidelijk teken dat het lager kapot is. Controleer in dat geval eerst of het lager voldoende gesmeerd is. Is dat het geval? Dan is er waarschijnlijk een defect en moet het lager vervangen worden.

Het lager wordt te heet

Hoewel lagers gebruikt worden om wrijving te verminderen, is het onvermijdelijk dat er wrijving optreedt bij de rotaties. Er wordt dus altijd wel enige wrijvingswarmte gegenereerd. Over het algemeen zijn lagers geschikt voor gebruik bij temperaturen tot 80 à 90 °C, tenzij het kogellagers zijn die speciaal voor extreme temperaturen ontwikkeld zijn. Als een lager niet goed meer werkt, ontstaat er meer wrijving en zullen de temperaturen omhoog gaan. Zodra dat gebeurt, moet het lager zo snel mogelijk vervangen worden, omdat anders de andere onderdelen in de machine of het apparaat ook beschadigd kunnen raken.

De beste manier om schade door een kogellager dat te veel wrijving genereert tegen te gaan is om de regelmatig de temperatuur op te nemen met een temperatuursensor. Zo kun je abnormale temperaturen vroeg opsporen en direct actie ondernemen.

Lekkend smeervet

Op zichzelf is lekkend smeervet een minder groot defect dan trillingen, lawaai of hitte. Als het probleem niet snel aangepakt wordt, kan het echter leiden tot grotere problemen. De meest voorkomende oorzaak van lekkend smeervet is een beschadigde afdichting. Hierdoor lekt het smeer uit het kogellager en komt het op het onderdeel zelf terecht. Bovendien zijn de kogels in het lager bij een kapotte afdichting gevoeliger voor slijtage door vuil. Als een lekkend kogellager op tijd opgemerkt wordt, is het raadzaam om het zo snel mogelijk te vervangen om ergere schade te voorkomen.

Smeervet op het onderdeel kan ook betekenen dat er te veel smering of het verkeerde smeermiddel gebruikt is. Dat kan de druk of de wrijving verhogen. Lees dus altijd de handleiding van een kogellager om zeker te weten welk vet er gebruikt moet worden. Ook kan het smeermiddel bij een lekkage vervuild raken, wat weer tot versnelde slijtage en toegenomen wrijvingshitte kan leiden.

Minder soepele rotaties

Als de roterende onderdelen zichtbaar zijn, is vrij eenvoudig waar te nemen of de rotaties nog wel soepel verlopen. Zodra duidelijk te zien is dat de bewegingen trager of moeizamer worden, is dat mogelijk een teken van slijtage of andere schade aan het lager. Vaak gaan minder soepele rotaties gepaard met andere tekenen van defecten, aangezien ze doorgaans het gevolg zijn van toegenomen wrijving. Door op de rotaties te blijven letten is het echter wel mogelijk om bepaalde problemen eerder vast te stellen dan wanneer je alleen op de geluiden, de temperatuur en de trillingen let.

Roteren de onderdelen slechts één kant op minder soepel? Dan kan dat betekenen dat het kogellager dat je in de constructie gebruikt hebt niet de beste optie is voor de toepassing. Bij andere soorten lagers , zoals kegellagers , kan het nodig zijn om een tweede lager gespiegeld aan het lager dat er al zit op de as te monteren.