Hoeveel speling mag een kogellager hebben?
Kogellagers zijn verkrijgbaar in verschillende spelingsklassen. Deze klassen worden aangegeven met C-codes achter het serienummer. We leggen je graag uit hoeveel speling een kogellager mag hebben en bij welke toepassingen meer of juist minder speling gewenst is.
Wat houdt interne lagerspeling precies in?
Als we het over de interne speling van een kogellager hebben, hebben we het over de ruimte die er tussen de kogels en de ringen is op het moment dat het lager niet wordt belast. Hiermee kun je bepalen hoeveel bewegingsruimte het lager precies heeft. Bij een dat nog niet is gemonteerd kun je dit heel makkelijk meten door de ringen in tegenovergestelde richtingen te duwen. De hoeveelheid bewegingsvrijheid die een kogellager haaks op de as heeft bepaalt hoe soepel het lager kan draaien. Deze speling staat bekend als radiale lagerspeling. Speling in de lengterichting van de as wordt axiale lagerspeling genoemd.
Het is echter ook belangrijk om te weten hoeveel speling er precies is wanneer het kogellager wél belast wordt, de zogeheten operationele lagerspeling. Zodra de constructie in beweging komt, worden de buitenringen mogelijk in elkaar gedrukt en zouden de binnenringen opgerekt kunnen worden. Dit heeft allemaal invloed op de hoeveelheid speling. Verder kan de temperatuur om aanvullende speling vragen, aangezien de meeste gemaakt zijn van staallegeringen die uitzetten bij hitte. Bovendien kan het voorkomen dat de buitenring heter wordt dan de binnenring of vice versa.
Idealiter is de lagerspeling bij een kogellager als hij na montage in gebruik genomen wordt zo klein mogelijk, maar het lager moet natuurlijk wel soepel kunnen bewegen. Een algemeen aangehouden stelregel is dat bij een kogellager per millimeter binnendiameter een speling van 0,01 millimeter of 10 micrometer acceptabel is. Onder normale omstandigheden wordt bij lagers met een binnendiameter tot 30 millimeter een speling tot 20 micron getolereerd. Maar er zijn situaties waarbij meer of juist minder speling dan normaal nodig is.
Welke spelingsklassen zijn er voor kogellagers?
Er zijn verschillende spelingsklassen voor kogellagers. Deze worden aangegeven met een C en een nummer erachter. Zo wordt het extra eenvoudig om het juiste kogellager te vinden bij de toepassing waarvoor je hem nodig hebt. Kogellagers zijn verkrijgbaar in de volgende spelingsklassen:
- CN of C0: Kogellagers in de spelingsklasse C0 of CN hebben een volgens DIN 620-4:2004 normale interne lagerspeling voor de meest gangbare omstandigheden. C0 is een wat verouderde codering; als de normale lagerspeling al in een achtervoegsel vermeld wordt, zal het tegenwoordig praktisch altijd CN zijn. Gebruikelijker is het echter dat CN of C0 helemaal niet in het serienummer staat, omdat het de standaard is.
- C1: Kogellagers met de spelingsklasse C1 hebben de minste speling van alle opties die er zijn. Deze lagers zijn geschikt voor toepassingen in zeer koude omgevingen. Ook worden C1 kogellagers vaak gebruikt in kleine motoren, vooral als ze zo min mogelijk trillingen en geluid voort moeten brengen.
- C2: Kogellagers in de spelingsklasse C2 hebben een speling die kleiner is dan gemiddeld, maar niet zo klein als lagers in de spelingsklasse C1. Ze worden gebruikt bij vergelijkbare omstandigheden als kogellagers met de kleinst mogelijke speling. Ook bij toepassingen waar de binnenring en de buitenring los in het lager zitten is een kogellager in de spelingsklasse C2 aan te raden.
- C3: Samen met kogellagers in de spelingsklasse CN zijn kogellagers met de spelingsklasse C3 de meest voorkomende. Deze lagers hebben een iets grotere speling dan gebruikelijk. Bij kleinere, eenrijige groefkogellagers komt dat neer op een speling die 1/100 millimeter groter is. Ze worden bijvoorbeeld gebruikt in situaties waar een sterke verhitting verwacht wordt.
- C4: Kogellagers in de spelingsklasse C4 hebben een grotere speling dan kogellagers in de spelingsklasse C3. Dit maakt deze kogellagers de beste keuze voor toepassingen waarbij trillingen en stootbelastingen verwacht worden die te hoog zouden zijn voor een C3 lager. Ook voor hogere temperaturen zijn C4 lagers geschikter. Daarnaast zijn dit de beste kogellagers voor situaties waarin zowel de binnenring als de buitenring een perspassing heeft.
- C5: Kogellagers in de spelingsklasse C5 hebben de grootst mogelijke interne speling van alle kogellagers. Hiermee zijn ze geschikt voor zeer hete omgevingen. Ook voor situaties waarin de as aanzienlijk afgebogen is, is een C5 kogellager de beste optie.
Wat is het gevolg van onjuiste lagerspeling?
Als je een kogellager met een te lage speling voor de toepassing kiest, is het risico groot dat het lager vastloopt. Daarnaast bestaat de kans dat een lager met onvoldoende speling te veel wrijving en trillingen genereert, terwijl je dat juist tegen probeert te gaan met een kogellager. Door de wrijving kan ook nog eens overmatige hitte ontstaan. Versnelde slijtage is dan praktisch gegarandeerd.
Een lager met te veel speling biedt dan weer niet genoeg ondersteuning bij de rotaties van de as. Ook dit kan leiden tot overmatige trillingen en geluid. Een ander mogelijk gevolg is dat de belasting ongelijk verdeeld wordt over het kogellager, waardoor het zwaarder belaste deel van het lager aanzienlijk sneller zal slijten.
Zorg dus dat je vooraf weet hoeveel speling er nodig is voor de toepassing waar jij een kogellager voor nodig hebt om vermijdbare problemen te voorkomen. Kom je er niet uit? Neem dan contact op met onze klantenservice. We nemen graag de tijd om je te helpen het perfecte lager voor jouw constructie te vinden.